«پالمیرا» به مدت دو هزار سال استقامت داشت اما جنگی به طول ۱۳ سال به تخریب آن منجر شد

ستون‌های سنگی عظیم در شهر باستانی «پالمیرا»، واقع در قلب سوریه، با عظمت تمام از دل شن‌های این بیابان بیرون آمده‌اند. این ستون‌ها بر فراز خیابان اصلی ایستاده‌اند که به‌عنوان محور اتصال‌دهنده بین معابد، بازارها و آمفی‌تئاتر این شهر قدیمی عمل می‌کرد.

بر اساس اطلاعات ایسنا، خبرنگاران «نیویورک‌تایمز» در حین بازدید از پالمیرا، نشانه‌هایی از حضور نیروهای مختلف که بر روی این سرزمین جنگیدند و ویرانه‌های بناهای باستانی را مشاهده کردند.

قلعه‌ای که بر فراز تپه‌ای قرار دارد، همچنان بر خرابه‌های این شهر نگاهی می‌اندازد؛ خرابه‌هایی که به‌قدری وسیع هستند که قرن‌هاست محققان، باستان‌شناسان و گردشگران را به خود جذب کرده‌اند. اما به‌خوبی مشخص است که جنگ داخلی به مدت ۱۳ سال آسیب‌های جدی به این مکان وارد کرده است؛ طاق‌های تاریخی که بر اثر انفجارها ویران شده‌اند، مجسمه‌های تخریب‌شده و معابد پراکنده که اکنون به تلی از آوار تبدیل گشته‌اند.

پس از آنکه در دسامبر گذشته شورشیان مسلح سوری توانستند بشار اسد را از قدرت خارج کنند، مردم سوریه و تعداد محدودی گردشگر بین‌المللی به پالمیرا آمده‌اند تا بهترین میراث فرهنگی این کشور را مشاهده کرده و درباره نقش آن در آینده سوریه تأمل کنند.

زِیاد علیسا، پزشکی سوری که در فرانسه زندگی می‌کند و اخیراً به همراه دوستانش از پالمیرا دیدن کرده، بیان کرد: «این مکان زمانی محل تمدن بود و با وجود ویرانی و بمباران، هنوز هم نشانه‌های تمدن در آن وجود دارد. این تصویر همگان از سوریه را که به‌عنوان یک سرزمین ویران و جنگ‌زده شناخته می‌شود، به چالش می‌کشد.»

همزمان با گفتگوی او، صدای انفجاری ناگهانی زمین را به لرزه درآورد و او و دوستانش را به وحشت انداخت. ساکنان محلی توضیح دادند که این صدا ناشی از انفجار مین‌های کاشته‌شده در خلال جنگ بوده است؛ یکی از دو انفجاری که در آن روز به گوش رسید.

بر اساس گزارش «نیویورک‌تایمز»، جنگ سوریه بیش از نیمی از جمعیت ۲۲ میلیونی آن زمان را آواره کرده و طبق آمار تخمینی، بیش از ۵۰۰,۰۰۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند. همچنین مکان‌های تاریخی متعدد در این سرزمین، که برای چندین تمدن باستانی خاورمیانه اهمیت زیادی داشته، آسیب دیده‌اند.

 یک تانک ویران‌شده در ورودی شهر باستانی پالمیرا

بازارهای کهن، کاروانسراها و مساجد در حلب به شدت آسیب دیده‌اند. خانواده‌های آواره در مکان‌های متروک و معابد شمال غربی کشور پناه گرفته‌اند. در محوطه باستانی «آپامیا»، گروه‌های مختلفی از شکارچیان گنج با ابزارهایی همچون کلنگ و فلزیاب به حفاری مشغول‌اند.

حتی در میان غنای تاریخی سرزمین سوریه، «پالمیرا» همچنان در صدر توجهات قرار دارد. این مکان به‌عنوان ویرانه‌های یادمانی از یک شهر بزرگ محسوب می‌شود که جزو مهم‌ترین مراکز فرهنگی دوران باستان بوده است. «پالمیرا» در سال ۱۹۸۰ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

 گودال‌های حفر شده توسط شکارچیان گنج که به دنبال آثار باستانی هستند، خرابه‌های باستانی آپامئا را احاطه کرده‌اند.

وسعت و زیبایی این مکان هنوز هم شگفت‌انگیزد. هرچند که برخی از آثار برجسته اینجا به‌قدری آسیب دیده‌اند که تصور ظاهر اولیه‌شان دشوار است. در روزی که خبرنگار نیویورک‌تایمز از «پالمیرا» گزارشی تهیه می‌کرد، این مکان تا حد زیادی خلوت بود. پزشک سوری به همراه دوستانش، یک گردشگر ایتالیایی و راننده‌اش، و نیز گروهی از فروشندگان ناامید که یادگاری‌ها و کارت‌پستال می‌فروختند، تنها افرادی بودند که در آن لحظه در این شهر باستانی مشاهده می‌شدند.

پس از رفتن وسایل نقلیه، صدای جیک‌جیک گنجشک‌ها در میان ستون‌ها به گوش می‌رسید. همچنین صدای وزوز یک پهپاد در تمام روز شنیده می‌شد، هرچند مشخص نبود که چه کسی آن را هدایت می‌کند.

«می‌دانی زندان کجاست؟» مردی که با ماشینی پر از افراد مسلح در حال عبور بود، این سؤال را مطرح کرد.
 

 قلعه پالمیرا، محاصره شده توسط سنگرها و پست‌های نظامی. این قلعه در طول جنگ داخلی سوریه به عنوان یک پایگاه استراتژیک مورد استفاده قرار گرفت.

پالمیرا یک جامعه واحه‌نشین بود که در قرن اول میلادی به امپراتوری روم پیوست و به ایستگاهی کلیدی در مسیر جاده ابریشم تبدیل شد، و برای مدتی زیر سلطه «ملکه زِنوبیا» قرار داشت. ترکیب معماری یونانی، رومی و پارسی این شهر باستانی، تحت سلطه امپراتوری بیزانس، عرب‌ها و سپس فرانسوی‌ها باقی ماند و تا قرن‌ها بعدها الهام‌بخش دیگران شد.

پس از آغاز جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱، موقعیت جغرافیایی پالمیرا آن را به میدانی برای نبرد تبدیل کرد.

هر یک از نیروهای حاضر، آثار خود را در این شهر به جا گذاشته‌اند، اما داعش که در سال ۲۰۱۵ پالمیرا را تصرف کرد، یک کمپین تخریبی عمدی نتظیم کرد که ناشی از نفرت افراط‌گرایانه این گروه نسبت به تصاویری از انسان و بناهای مربوط به ادیان غیر از برداشت‌های خودشان از اسلام بود.

آنها مکان‌های مقدس را منفجر کردند، به ویژه «معبد بعل‌شَمین» و اتاق درونی «معبد بعل»، که پیش از اسلام از اهمیت بالایی برخوردار بود. در حال حاضر، تنها ایوانی مستطیلی در وسط حیاط این معبد باقی مانده است، در کنار انبوهی از بلوک‌های سنگی بزرگ که برخی از آن‌ها با تزئینات برگ و انگور آراسته شده بودند.

افراط‌گرایان همچنین «خالد الاسعد»، رئیس پیشین باستان‌شناسی پالمیرا را به شکلی وحشتناک به قتل رساندند.

در نزدیکی خرابه‌های اصلی، تونلی به یک کمپ