بارش باران و برف در مریخ؟ کشف جدیدی از شباهت‌های حیرت‌انگیز با زمین
طبق گزارش ایتنا و بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط اسپیس، محققان در جدیدترین تحقیقات خود نشانه‌هایی از وجود بارش باران و برف در دوران باستان مریخ کشف کرده‌اند. این اطلاعات در حالی به انتشار رسیده که اکثر مدل‌های اقلیمی نشان می‌دهند که دمای سطح مریخ به اندازه‌ای پایین بوده که آب مایع نمی‌تواند به‌راحتی وجود داشته باشد.
با این وجود، وجود شبکه‌های وسیع دره‌ها و ساختارهای زمین‌شناسی بر سطح سیاره نشان‌دهنده یک گذشته مرطوب و پربار است؛ دورانی که ممکن است شرایطی مشابه زمین داشته است.
پژوهشگر «آماندا استکل» از مؤسسه فناوری کالیفرنیا در این زمینه می‌گوید: «ارزیابی قطعی دشوار است، اما دره‌هایی که از ارتفاعات مختلف شروع می‌شوند وجود دارند و توضیح این پدیده تنها با یخ امکان‌پذیر نیست.»
او و تیمش با بهره‌گیری از شبیه‌سازی‌های کامپیوتری، به بررسی دوران نواخی (Noachian) در مریخ که حدود چهار میلیارد سال پیش بوده، پرداختند؛ دورانی که به نظر می‌رسد آب نقش عمده‌ای در شکل‌گیری سطح سیاره ایفا کرده است.
این محققان در شبیه‌سازی خود، مدلی را که در ابتدا برای زمین طراحی شده بود، با تغییراتی متناسب با مریخ به کار بردند و توجه ویژه‌ای به نواحی نزدیک به خط استوا داشتند؛ جایی که شبکه‌های وسیعی از کانال‌ها از ارتفاعات آغاز شده و به دریاچه‌های باستانی و شاید حتی اقیانوس‌ها ختم می‌شده است.
یکی از این مناطق، دهانه «جزرو» (Jezero Crater) است که در حال حاضر مریخ‌نورد «پرسورَویِرِنس» ناسا در حال کاوش در آن به سر می‌برد. «برایان هاینک» (استاد دانشگاه کلرادو بولدر و نویسنده اصلی مقاله) می‌گوید: «برای انتقال سنگ‌ها با این حجم که در دهانه جزرو مشاهده می‌شوند، وجود جریانی آبی به عمق چند متر الزامی است.»
نکته جالب این است که برخی از ساختارهای موجود در مریخ شباهت‌های قابل توجهی با نواحی خاصی از زمین دارند. استکل توضیح می‌دهد: «اگر در گوگل ارث مناطقی همچون ایالت یوتا را مشاهده کنید و بر روی نقشه زوم کنید، شباهت آن با مریخ کاملاً مشهود خواهد بود.»
این تیم تحقیقاتی دو فرضیه اصلی را برای شکل‌گیری این دره‌ها مورد بررسی قرار داد: اول، سناریویی که مریخ دارای آب و هوای گرم و مرطوب بوده و بارش‌های پراکنده‌ای در آن اتفاق می‌افتاده؛ دوم، سناریویی سرد و خشک که در آن یخ تنها در لبه‌های یخ‌کوه‌های بزرگ برای مدت کوتاهی ذوب می‌شده است.
نتایج این بررسی‌ها نشان‌دهنده آن است که این دو مدل، تصوری کاملاً متفاوت از مریخ به وجود می‌آورند. در مدل یخ‌ذوبی، دره‌ها فقط در ارتفاعات بالا شکل می‌گیرند، جایی که یخ تجمع کرده است.
اما در مدل گرم و مرطوب، دره‌ها در مناطق مختلف و حتی تا ارتفاعی بیش از ۳۳۵۰ متر بالاتر از سطح متوسط مریخ شکل می‌گیرند؛ پدیده‌ای که با آنچه امروز در مریخ مشاهده می‌شود تطابق بیشتری دارد.
استکل ادامه می‌دهد: «در مدل یخ‌ذوبی، تنها در ارتفاعات خاصی امکان ایجاد دره وجود دارد، اما در صورت وجود بارش‌های پراکنده، سرمنشأ دره‌ها می‌تواند در هر جا باشد.»
با این تفاسیر، به نظر می‌رسد که بارش باران و برف تأثیر بسزایی در شکل‌گیری شبکه‌های دره‌ای مریخ داشته‌اند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که مریخ باستان احتمالاً دارای شرایط جوی گرم‌تری نسبت به تصور قبلی بوده است.
با این حال، یک معمای بزرگ هنوز باقی است: چگونه مریخ، با فاصله‌ای بیشتر از خورشید نسبت به زمین، توانسته دمایی مناسب برای بارش باران یا برف را حفظ کند؟
محققان امیدوارند که با ادامه کاوش‌های مریخ‌نوردهای ناسا و سایر مأموریت‌ها، به پاسخ این سوال دست پیدا کنند. هاینک در پایان یادآور می‌شود: «زمانی که فرسایش ناشی از جریان‌های آبی متوقف گردید، مریخ گویی در زمان ساکن شد. احتمالاً نمای امروزین مریخ شباهت زیادی به زمین در حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش دارد.»
شایان ذکر است که این شباهت‌های زمین‌شناسی نه‌تنها به درک عمیق‌تری از تاریخ مریخ کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سرنخ‌هایی از تاریخ زمین نیز فراهم آورد.
